Dolina nieujarzmionej rzeki. Biebrzański Park Narodowy

Oto fragment zamieszczonego na początku albumu słowa od autora – o… wciągającym działaniu bagien:

Jak to zwykle bywa z fascynacją, gdzieś musi być początek. Tym, co przykuło moją uwagę wśród nielicznych przed laty publikacji o Biebrzy i jej błotach, były artykuły i fotografie braci Kłosowskich: Tomasza, Stanisława i Grzegorza. Zasiedzieli na bagnach przez ponad dwadzieścia lat z niekłamanym uporem i konsekwencją pokazują innym swoją małą Ojczyznę. Przyznaję, porwała mnie Ich wizja skrzydlatego raju, której wyraz dali w godnym podziwu i pozazdroszczenia albumie Ptaki biebrzańskich bagien. Przez kolejne nadbiebrzańskie wyprawy zacząłem poznawać także i inne oblicza bagna, inny pozaptasi świat – świat setek drobnych zwierząt bagiennych i wodnych, ale i świat łosi – dobrych duchów bagien, również świat piekielnie bujnej roślinności, ale nade wszystko świat torfu i wody, od której zależy cała skomplikowana przyroda Bagien Biebrzańskich, czy jak wolimy, ich złożone ekosystemy. To uzależnienie najbardziej widoczne jest wiosną, gdy Biebrza wylewa, chociaż dziś – za sprawą anomalii pogodowych (ale nie tylko) – powodzie są mniej regularne niż dawniej.

Celem tego albumu jest właśnie próba zrozumienia, jak funkcjonują te uzależnione od wody roślinne i zwierzęce społeczności. Naturalnie bez pasji czy choćby chęci poznania, próba niemożliwa. Mnie w każdym razie bagno wciągnęło, a może nawet szybko wessało bez reszty! Wielkie przestrzenie, wśród których dusza rwie się ku nieograniczonej swobodzie – to jest to, co nad Biebrzą urzeka najsilniej. Nic nie zastąpi samotnej, właśnie samotnej włóczęgi po bezkresie. W ciszy jesiennego bagna słyszysz, jak serce bije z emocji, gdy zza kępy łóz wprost na ciebie sunie rosochaty byk-łoś, nieświadomy twojej bliskości, a nawet jeśli zwietrzy nieznany zapach, bez pośpiechu, kołyszącym kłusem odpłynie niczym zjawa… (…)

Wielkim moim pragnieniem jest, by wciąż dzika i nieujarzmiona przyroda Bagien Biebrzańskich zyskała nowych przyjaciół wśród Czytelników, mądrych przyjaciół, którzy nie tylko czują jej rytmy widoczne gołym okiem, ale i subtelniejsze mechanizmy. Przyjaciół potrafiących stanąć w jej obronie, takich prawdziwie wciągniętych przez bagno…

Jan Walencik