ODKRYWAMY ŚWIAT NATURY PO SWOJEMU

FILMY FOTOGRAFIE SŁOWA DŹWIĘKI

STRONA  ARCHIWALNA  (sprzed 2022 r.)

Udział w polskich programach telewizyjnych, filmach itp. projektach

Jeszcze przed powstaniem ŻUBROWEJ 10  filmy Bożeny i Jana Walencików stały się obiektem zainteresowania, a i osobliwego pożądania innych polskich twórców i producentów. Przejawiało się ono w chęci wykorzystania co atrakcyjniejszych kilkuminutowych, bądź dłuższych fragmentów, we własnych produkcjach o przyrodzie. Uwaga była zwrócona najczęściej na 5 części pierwszego polskiego telewizyjnego serialu przyrodniczego Tętno pierwotnej puszczy.

Producenci szanujący i prawo i twórców, zwracali się bezpośrednio do autorów, w większości przypadków uzyskując zgodę na zamieszczenie we własnych programach niewielkich fragmentów filmów Bożeny i Jana Walencików. Tak było w przypadku kilku znanych programów telewizyjnych – Animals (w reż. Ewy Banaszkiewicz), Dzika Polska (w reż. Doroty Adamkiewicz, Joanny Łęskiej), Kawa czy herbataPytanie na śniadanie i Wstajesz i weekend

Niestety, niektórzy producenci, łamiąc prawo do integralności utworu i osobiste prawa autorów, zamieszczali fragmenty filmów Bożeny i Jana Walencików bez ich wiedzy i zgody.  Zwykle powoływali się wówczas (zupełnie niesłusznie zresztą) na prawo do cytatu. Jeśli  przytacza się fragment obcego utworu z potrzeby zaprezentowania jego autonomicznej treści lub postaci autora, ale wyłącznie dla przykładu tegoż utworu, to jest to rzeczywiście cytat dozwolony, jeśli natomiast wykorzystuje się fragment czyjejś twórczości w swoim utworze, jednocześnie dowolnie destruując, a co najmniej zniekształcając oryginalną wypowiedź, dodając jej – np. nowym komentarzem – niezamierzone (niechciane) przez pierwotnego autora znaczenie, to nie jest to cytat z pewnością. Zawsze też obowiązuje uczciwa zasada zamieszczania informacji o wykorzystaniu efektów pracy innych twórców. 

Tak właśnie, bez udziału twórców, bez poszanowania ich praw  i integralności utworów, wykorzystano nieraz najlepsze fragmenty filmów Bożeny i Jana Walencików, na przykład: w reklamie produktu Browaru Dojlidy (1999 r.) w serii programów telewizyjnych Proton (od 1999 r.) w programie telewizyjnym Rowerem przez Podlasie z serii Piękniejsza Polska (2009 r.), podczas koncertu UPSIDE i Miss God w Szepietowie 15 grudnia 2012 r. Takich nielegalnych wykorzystań było znacznie więcej.

Również poza wiedzą i zgodą Bożeny i Jana Walencików  wykorzystano fragmenty ich twórczości w:

– filmie  dokumentalnym Sprawa Bulskiego, w reż. Mariusza Wojaczka-Hubickiego, z 1997 r. (fragment filmu Ptaki),
– spektaklu telewizyjnym Rozmowy przy wycinaniu lasu, w reż. Stanisława Tyma, z 1999 r. (fragment serii Tętno pierwotnej puszczy),
– filmie Pasażer na gapę (o Jerzym Dobrowolskim), w reż. Jerzego Kaczmarka, z 1999 r. (fragment filmu Ostatnia puszcza, a nie jak na dodatek błędnie podano w napisach końcowych tytuł nieistniejącego filmu Tętno puszczy),
– filmie Gra z cyklu fabularnego Wielkie rzeczy, w reż. Krzysztofa Krauzego, z 2001 r. (fragment filmu Tropem łosia).

Z pełną natomiast świadomością autorów i przy ich  akceptacji wykorzystano fragmenty ich twórczości w kilku ogólnopolskich kampaniach edukacyjnych na rzecz ochrony przyrody (na przykład Puszcza łączy ludzi, w 2008 r.) i w spotach promocyjnych (na przykład: W obronie Puszczy Białowieskiej, w 2006 r., Różnorodność biologiczna w kontekście Polskiej przyrody – spot Ministerstwa Środowiska z 2006 r.) oraz – przykładowo – w:

– pętli filmowej wyświetlanej w sposób ciągły w Pawilonie Polskim na Światowej wystawie EXPO w Hannoverze, w 2000 r. (fragment serii Tętno pierwotnej puszczy i filmu Ostatnia puszcza),
– serialu Bulionerzy, w reż. Andrzeja Kostenko, z 2004 – 2006 r. (fragment serii Tętno pierwotnej puszczy),
– programie telewizyjnym Leśnym tropem, z 2007 r. (fragment filmu Bobrze, czy na Wigrach jest dobrze?),
– programie telewizyjnym Fundusze dla zuchwałych, z 2008 r. (fragment filmu Kraina żubra).

W 2011 r. ukazał się film Wodniczka. Ochrona w Polsce i w Niemczech (wydany również w polsko-angielskiej wersji na płycie DVD), wyprodukowany przez firmę Jawor Marcin Krzyżański dla Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. Znalazł się w nim cały poczet jednych z najlepszych ujęć nakręconych przez Jana Walencika przy wcześniejszych produkcjach, a głównie przy serii Żyjąca Europa.

W 2011 r. miał premierę nowy film kinowy, wyprodukowany i wyreżyserowany przez Lecha Majewskiego, zatytułowany Młyn i krzyż (The Mill and the Cross), który jest współczesną próbą odczytania obrazu Pietera Bruegla Droga krzyżowa. Ma w nim bardzo skromny udział  również ŻUBROWA 10, w postaci dodatkowych efektów dźwiękowych, użytych i reżyserowanych przez Zbigniewa Maleckiego.