ODKRYWAMY ŚWIAT NATURY PO SWOJEMU

FILMY FOTOGRAFIE SŁOWA DŹWIĘKI

STRONA ARCHIWALNA (sprzed 2022 r.)

Wystawa Niech żyje drewno! w Białymstoku

NIECH ŻYJE DREWNO!

Większość z nas kojarzy określenie DREWNO z naturalnym surowcem stosowanym od wieków do budowy przeróżnych konstrukcji, statków, łodzi, kościołów, domów, mebli, surowcem do produkcji papieru, materiałem opałowym. Artyści przekształcają drewno w dzieła sztuki.
Przyznajmy: lubimy drewno. Takie drewno. Ja także!

Mało kto zastanawia się nad tym, że przecież to użytkowe drewno kiedyś było żywym drzewem, było organizmem rosnącym przez lata i rodzącym zawiązki kolejnych drzew. Spróbujmy zobaczyć inną, można powiedzieć, przyrodzoną rolę drewna. Czym w istocie jest drewno, czyli – jak mówią wtajemniczeni – KSYLEM (greckie ksylos oznacza drewno)?

Według definicji botaników, to złożona tkanka, zbudowana z naczyń i cewek przewodzących wodę i sole mineralne oraz z elementów wzmacniających i spichrzowych, występująca powszechnie w korzeniach, łodygach i gałęziach roślin drzewiastych.

Chciałbym zaproponować moje osobiste spojrzenie na drewno, związane z Puszczą Białowieską, której tętno bije tu – na Podlasiu. W niej wciąż możemy doświadczać trwającego od prawieków misterium życia. Obserwując ten naturalny las, zauważyłem dychotomię tutejszego drewna.

Bo przecież z jednej strony jest tu niewyobrażalna masa żywego drewna, ŻYWEGO KSYLEMU. Tego w tętniących sokami pniach, konarach, gałęziach i korzeniach. Takich pni – tworzących monumentalną architekturę Puszczy, a więc w istocie konstytuujących środowisko również dla wszystkich innych istot – są tutaj przynajmniej setki tysięcy, a pewnie o wiele więcej.

Jest tu także ogromna masa martwego drewna, MARTWEGO KSYLEMU. To obumarłe drzewa, wciąż stojące, ale i te leżące od niedawna,
jak i te w prawie kompletnym rozkładzie. Jeśli otworzymy oczy odpowiednio szeroko, zobaczymy, że to martwe drewno, jakby zaczyna żyć po raz drugi, dając szansę nowym młodym istotom.

Fascynuje mnie drewno w tych dwóch wcieleniach – drewno, które daje życie. Przecież ono jest podstawą wszystkiego w Puszczy, ba podstawą jej trwania od prawieków! Spróbujmy rozwinąć tę refleksję…

Czymże w istocie jest Puszcza Białowieska, ten wielki monolit naturalnego lasu? Można by powiedzieć najprościej, że tworzy ją wiele miliardów osobników roślin, grzybów i zwierząt należących do tysięcy gatunków. Można by też dodać, że to drzewa, ich potężne pnie tworzą puszczańską przestrzeń. Tworzą ją także śródleśne wody i błota, śnieg, lód, burze, deszcz, wilgoć, wiatr i huragan. Las to w końcu i słońce, które daje życiową energię fotosyntezy. Fundamentem Puszczy jest bez wątpienia gleba.

Jeśli jednak zmienić nieco perspektywę, okazuje się, że tym najważniejszym elementem, który konstytuuje Puszczę Białowieską jest drewno czyli wspomniany ksylem. Jak już zauważyłem – w dwóch postaciach: żywy i martwy.

Tak! Wszystko tutaj kręci się wokół drewna.

Jan Walencik

CYTAT: Wystawa fotografii Jana Walencika Niech żyje drewno! na terenie Uniwersytetu w Białymstoku, 27.05.2021 r. © Artur Radecki/Centrum Druku Futura 2021.

Organizatorem plenerowej wystawy NIECH ŻYJE DREWNO! był Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego (Departament Współpracy z Zagranicą i Promocji). Składała się z 59 fotografii Jana Walencika oraz jego opisów i komentarzy. Całość rozmieszczono na 30 dwustronnych planszach formatu 130 x 100 cm. Druk plansz ze zdjęciami i ich montaż na specjalnym systemie stelażowym zrealizowano w Centrum Druku Futura Artur Radecki w Białymstoku.

Wystawę otwarto 27.05.2021 r. obok Uniwersyteckiego Centrum Kultury Uniwersytetu w Białymstoku. Była czynna do 03.06.2021 r.