W trosce o bagna
Czas trwania: 46’ 20”
Format: 16:9 HD
Scenariusz i komentarz: Bożena Walencik, Jan Walencik
Zdjęcia, dźwięk, montaż obrazu i dźwięku, koloryzacja obrazu, napisy : Jan Walencik
Muzyka – kompozycja i wykonanie: Michał Lorenc
Organizacja produkcji i współpraca na planie: Krzysztof Komar
Koordynator filmu w projekcie Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy: Artur Wiatr
Lektor: Wojciech Grzechowiak
Reżyseria: Bożena Walencik, Jan Walencik
W filmie wystąpili mieszkańcy doliny Górnej Biebrzy i okolic, pracownicy i współpracownicy Biebrzańskiego Parku Narodowego oraz personel i współpracownicy projektu Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy
Specjalne podziękowania dla Piotra Dombrowskiego (Biebrzański Park Narodowy), Eimutisa Gudeleviciusa i Eugenijusa Drobelisa (Dżukijski Park Narodowy, Litwa)
Projekt Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy (LIFE11/NAT/PL/422), współfinansowany przez instrument finansowy LIFE+ Komisji Europejskiej, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska oraz Biebrzański Park Narodowy (www.gorna.biebrza.org.pl)
Producent wykonawczy: ŻUBROWA 10 JAN WALENCIK
Producent filmu: Biebrzański Park Narodowy
Realizacja: 2014–2016 r.
Zakończenie produkcji: 2016 r.
Kadry z filmu (CYTATY).
Realizacja filmu W trosce o bagna zajęła dwa lata. Pracę rozpoczęto 26 lutego 2014 r., a zakończono 29 lutego 2016 r. Pod koniec produkcji ekipa ŻUBROWEJ 10 zrealizowała trwający 2’ 10” zwiastun tego filmu.
Zwiastun filmu W trosce o bagna. Reż. Bożena Walencik, Jan Walencik. © Biebrzański Park Narodowy 2016, © ŻUBROWA 10 2016.
Dolina rzeki Biebrzy, położona w północno-wschodniej Polsce, jest jednym z najcenniejszych obszarów dobrze zachowanych mokradeł Europy. To przyrodnicze dziedzictwo chroni od 1993 roku Biebrzański Park Narodowy. Największy park narodowy w Polsce: prawie 60 tysięcy hektarów.
Północna część doliny Biebrzy – basen górny – ciągnie się przez 30 kilometrów, od granicy Polski z Białorusią, aż do miasteczka Sztabin. To miejsce szczególne, pełne niespotykanych gdzie indziej krajobrazów oraz bardzo rzadkich roślin i zwierząt. Szczególne, bo przez wieki tutejsi mieszkańcy żyli w symbiozie z przyrodą, gospodarowali na bagnach, kosili je, tworząc warunki dla bujnego rozkwitu dzikiego życia.
Dzisiaj, kiedy tamto tradycyjne rolnictwo zanikło, bagna zaczęły intensywnie zarastać i natura ubożeje. Na dawne otwarte łąki wkroczyły gęste zarośla krzewów wierzb, a nieprzebyte zadrzewienia brzóz ciągną się kilometrami. Dramatycznie zaczyna brakować miejsca dla najcenniejszych gatunków flory i fauny.
Realnym sposobem na powstrzymanie tego niebezpiecznego zarastania stał się specjalny wieloletni program, realizowany przez Biebrzański Park Narodowy. To zakrojony na dużą skalę projekt pod nazwą Ochrona siedlisk mokradłowych doliny Górnej Biebrzy. Ma on zachęcić tutejszych gospodarzy do wspólnego z Parkiem odtworzenia historycznie ukształtowanej mozaiki bagien i terenów rolnych, a przez to ma ocalić ginące bagna.
Film W trosce o bagna. Reż. Bożena Walencik, Jan Walencik. © Biebrzański Park Narodowy 2016, © ŻUBROWA 10 2016.
Obraz W trosce o bagna jest w istocie balladą filmową o przyrodzie i zżytych z nią ludziach, balladą filmową o nieuchronnym przemijaniu i wreszcie balladą o ludzkiej tęsknocie. Złożona forma tej opowieści widoczna jest od pierwszych minut. Właśnie w balladzie mają szansę spotkać się trzy żywioły: epika, dramat i liryka.
Wyrazem epiki są elementy lektorskie, informacyjne – słowem obiektywna wiedza o przyrodzie doliny Górnej Biebrzy i o samym projekcie odkrzaczania bagien. Przeplatają się z nimi frazy z tutejszymi mieszkańcami i ich prawdziwie refleksyjne wspomnienia (spoza kadru) o dawnym trudnym życiu wespół z naturą oraz sceny związane z praktyczną realizacją projektu w bagiennym terenie. Pokaźną część filmu zajmują wreszcie etiudy z dziką przyrodą – sceny urzekające dziewiczym i bardzo bogatym życiem bagiennego świata ptaków, łosi, owadów, roślin. Przejawem tęsknoty za utraconą naturą, a jednocześnie wyrazem nadziei na jej powrót, są ujęcia z tokowiska cietrzewi, na początku i na końcu filmu. Ptaki te, dawniej liczne także nad Górna Biebrzą, stają się symbolem minionej świetności Bagien Biebrzańskich.
Tkanie opowieści z trzech figur, bardzo odmiennych od siebie stylistycznie (informacja, tutejsi i etiudy przyrodnicze) – przeplatanie ich, wpływa na wartką dynamikę filmowej opowieści. Autorzy mają nadzieje, że zaangażowani widzowie nabiorą przekonania i pewności, że tylko życie razem z przyrodą ma sens, że będą nieśli innym przesłanie na miarę czasu: człowiek z przyrodą – przyroda z człowiekiem, właśnie tak należy ją i nas chronić!